«آخرالزمان موز» چیست و چطور باید جلوی آن را گرفت؟

موزی که امروزه می خوریم (موز کاوندیش) به دلیل بیماری گیاهی کشنده ای به نام پژمردگی فوزاریوم در معرض خطر انقراض قرار دارد. اما به هیچ وجه نباید تعجب کنید، چرا که انواع دیگر موز به دلیل شیوع گونه های دیگر این بیماری از بین رفته است.

نمونه معروف موز منقرض شده، موز Grasse Michel است که بیش از هفتاد سال پیش بازار جهانی موز را پر کرده بود، اما امروزه عملاً منقرض شده است. این بیماری تولید موز را در دهه 1950 نابود کرد.

اما به گزارش فرادید، محققان در یک مطالعه جدید دریافته‌اند که سویه‌ای از بیماری که امروزه موز را تهدید می‌کند، از سویه‌ای که در قرن بیستم آسیب زیادی به بار آورد، سرچشمه نمی‌گیرد و ممکن است راهی برای کنترل گسترش آن وجود داشته باشد.

طبق بیانیه دانشگاه ماساچوست آمهرست، یافته های این تیم که روز جمعه (16 اوت) در مجله Nature Microbiology منتشر شد، می تواند به جلوگیری از “آخرالزمان قریب الوقوع موز” کمک کند.

لی جون ما، نویسنده اصلی این مطالعه و استاد بیوشیمی و زیست‌شناسی مولکولی در دانشگاه آمهرست ماساچوست، در بیانیه‌ای گفت: «نوع موزی که ما امروز می‌خوریم، همان موزی نیست که اجدادمان می‌خوردند. این موز باستانی (Banana Grasse Michel) از نظر عملکردی منقرض شده است و قربانی اولین شیوع فوزاریوم در دهه 1950 بود.

انواع مختلفی از موز وحشی وجود دارد و ما انواع مختلفی را پرورش می دهیم. امروزه رایج ترین موزی که در فروشگاه ها یافت می شود، موز کاوندیش از گونه Musa acuminata است. به گفته باغ گیاه‌شناسی سلطنتی کیو در بریتانیا، تقریباً تمام صادرات موز جهان از این نوع است.

گیاه موز آلوده به پژمردگی فوزاریوم

موز کاوندیش برای مقاومت در برابر پژمردگی فوزاریوم که موز گراس میشل را نابود کرد، پرورش داده شد. با این حال، دومین شیوع پژمردگی فوزاریوم، که کاوندیش را نیز تحت تأثیر قرار داد، در دهه 1990 رخ داد و کاوندیش از آن زمان در معرض تهدید قرار گرفته است. پژمردگی فوزاریوم مانند موز دارای گونه های مختلفی است و هر یک بر میزبان گیاهی متفاوتی تأثیر می گذارد.

هنگامی که محققان 36 سویه فوزاریوم را از سراسر جهان مقایسه کردند، دریافتند که عامل شیوع فعلی از ژن‌هایی استفاده می‌کند که اکسید نیتریک قارچی را برای حمله به میزبان استفاده می‌کند. این تیم نمی‌داند که چگونه این ژن‌ها باعث ایجاد این بیماری در موز کاوندیش می‌شوند. با این حال، آنها دریافتند که بیماری زایی (توانایی آنها برای آسیب رساندن به میزبان) با حذف ژن ها کاهش می یابد، بنابراین کاهش اکسید نیتریک می تواند کلید کنترل بیماری باشد.

اگرچه مطالعه جدید ممکن است نویدبخش نجات موز مورد علاقه ما باشد، اما تک‌کشت (کاشت یک محصول در هر سال) مشکل اساسی موز است و تا زمانی که ما به یک گونه وابسته باشیم، در برابر بیماری آسیب‌پذیر خواهد بود.

ما گفت: “زمانی که یک محصول تجاری بزرگ فاقد تنوع باشد، به یک هدف آسان برای پاتوژن ها تبدیل می شود.”